“Goede zorg bestaat niet. Juiste zorg op het juiste moment wél. Dus gewoon doen wat op dat moment nodig is. En wat écht belangrijk is voor die persoon. Als iemand in plaats van een douche- beurt liever even een praatje maakt, is dat gesprek voeren op dat moment veel betere en juistere zorg. Toch word je afgerekend op die dagelijkse douche. Dan denk ik: kijk naar de mens, dat is het allerbelangrijkste.”
1. Wat is uw eerste ervaring met de gezondheidszorg?
“Toen ik een jaar of vier was had ik vaak oorontsteking. Ik weet nog dat de huisarts dan gewoon bij ons thuis langskwam. Hij gaf mij pillen en dan ging het over. Ik kan me de heel specifieke geur en smaak van de antibiotica nog goed herinneren, die zijn altijd blijven hangen.”
2. Als u geneeskunde had gestudeerd, wat voor dokter was u dan geworden?
“Huisarts. Een huisarts heeft een supergrote verantwoordelijkheid, dat wel, maar het is ook een supermooie expertise. Maar misschien was ik ook wel medisch specialist geworden. Dan had ik me gericht op de palliatieve zorg.”
3. Als u het in de zorg voor het zeggen had, wat zou u dan als eerste doen?
“Dan zou ik als eerste kijken naar alle geldstromen in de zorg. En naar alle organisaties die zich met de zorg bemoeien. Ik vind het een vrij chaotische sector. De zorg bestaat uit heel veel organisaties en elke organisatie werkt op haar eigen manier. Waarom moet het zo moeilijk? Houd het simpel. De zorg is namelijk heel simpel, die zit in elk mens.”
4. Welke zorg hoort volgens u niet in het basispakket thuis?
“Ik wil het liever omkeren. Ik vind dat er meer zorg in de basisverzekering zou moeten. Je hebt een paar grote zorgverzekeraars, die bieden ook allemaal pakketten aan. Mensen snappen dat niet. Zo wordt zorg gebruikt als een product dat verkocht moet worden. Dat is niet goed voor het imago van de zorg. Ik vind dat alle noodzakelijke zorg vergoed moet worden, net als vroeger. Toen was het simpeler, eenduidiger, niet zo versnipperd.”
5. En welke zorg zou volgens u onmiddellijk in het basispakket opgenomen moeten worden?
“Zie mijn vorige antwoord: ik vind dat alle noodzakelijke lichamelijke en psychische zorg vergoed moet worden. Vooral psychische zorg is onzichtbaar, die moet echt serieuzer genomen worden. En dan doel ik niet per se op therapie, maar vooral ook op ‘kijken naar de mens’.”
6. Wat doet u bij een zeurend pijntje: even aankijken en doormodderen of meteen naar de huisarts?
“Ik ga niet meteen naar huisarts. Ik ben verpleegkundige, ik los het zelf wel op en verpleeg mezelf. Maar ik ben, net als mijn opa en mijn vader, wel zwaar op de hand. Ik heb hiervoor antidepressiva geslikt en ben soms bang dat dat erger wordt. Als ik mentaal last heb, schakel ik dus wel sneller een dokter in.”
7. Wat is uw favoriete zorgwoord?
“Broeder of zuster. Oudere mensen spreken mij vaak aan met ‘broeder’. Dat is misschien niet zo’n medisch woord, maar het vat de zorg voor mij wel goed samen. De zorg is ook ontstaan via het geloof: broeders en zusters zorgden van oudsher voor de mensen. Dat vind ik een mooi historisch aspect. Ik heb een keer op Instagram een shirtje gemaakt met de woorden ‘broeder’ en ‘zuster’ erop. Daar bleek zo veel belangstelling voor dat ik heb geregeld dat mensen de shirts konden kopen. Ook daarom zijn broeder en zuster geliefde woorden voor mij.”
8. Stel, u ligt met een gebroken been op een tweepersoonskamer in het ziekenhuis. Naast wie wilt u dan liggen?
“Dirk de Wachter, een heel bekende psychiater in België̈. Ik heb een podcast met hem opgenomen en vind het een heel inspireren- de man. Maar er zijn wel meer mensen, hoor. Zoals Jos de Blok en Connie Helder. Dus een vierpersoonskamer graag! Dat wordt vast een leuk gesprek.”
9. Wat vindt u de belangrijkste voorwaarde voor goede zorg?
“Goede zorg bestaat volgens mij niet. Juiste zorg op het juiste moment wél. Dus gewoon doen wat op dat moment nodig is. En wat écht belangrijk is voor die persoon. Als iemand in plaats van een douchebeurt liever even een praatje maakt, is dat gesprek veel betere en juistere zorg. Toch word je afgerekend op die dagelijkse douche. Dan denk ik: kijk naar de mens, dat is het allerbelangrijkste. Als verpleegkundige kom ik bij mensen thuis om bijvoorbeeld een kous aan te doen, maar het gaat ook om aandacht geven, luisteren. Daar is veel te weinig tijd voor. Het is nu zó afgekaderd. Neem die vijfminutenregistratie. Als je die niet hoeft te doen, wordt het zoveel simpeler. Dan werk je gewoon acht uur, en krijg je het vertrouwen dat je je werk doet. Dat geeft veel rust en vrijheid voor de zorg- verlener. Al dat registeren en gedoe. Haal dat weg bij de mensen die zorg moeten leveren.”
10. Hoe ziet de zorg en/of ons zorgstelsel er volgens u over vijf jaar uit?
“Als we op de huidige manier doorgaan, ziet het er niet goed uit. Als je echt – en dat moet vanuit burgers én zorgverleners én beleidsmakers komen – de zorg simpeler wil maken, dan kunnen we geld besparen en is er meer ruimte voor de mens. Nu is er sprake van concurrentie in de zorg; dat vind ik jammer. Zorg leent zich er niet voor om als product gebruikt te worden. Zorg is geen product, het is een dienst waar iedereen recht op heeft. Natuurlijk moet de zorg georganiseerd zijn, maar ze is veel te veel versnipperd. En vooral: het moet simpeler. Zorgverleners moeten zorg kunnen verlenen, zonder alle rompslomp. Daar wordt aan gewerkt, maar dat moet veel sneller.”
________
Tekst geschreven door: Edith Bijl
Fotografie door: De Beeldredaktie | Vincent van den Hoogen
Zorginstituut Magazine, juli 2022 | 10 vragen aan Tommie Niessen
